Holybreak - Sanktuarium Matki Bożej Hebdowskiej w Hebdowie

Sanktuarium Matki Bożej Hebdowskiej w Hebdowie

Hebdów 110, 32-120 Nowe Brzesko

Sanktuarium Maryjne

UDOSTĘPNIJ

ZAPISZ

O sanktuarium:

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Apostołów Piotra i Pawła w Hebdowie – zabytkowy kościół znajdujący się w województwie małopolskim, w gminie Nowe Brzesko, w Hebdowie. W latach 1664–1727 wczesnogotycki korpus świątyni przebudowano na trójnawowy, dobudowano dwie wieże, kaplicę oratoryjną z trzema absydami oraz zabudowania klasztorne. Obecnie klasztor i kościół jest w posiadaniu Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów. W skład zespołu klasztornego norbertanów, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego, wchodzi: kościół pw. Wniebowzięcia NMP, klasztor, ogród oraz spichlerz. W latach 1146–1173 rycerze Strzeżysław z Sulimów i Wrocisław z Gierałtów sprowadzili do Hebdowa z czeskiego Strahova norbertanów (premonstratensów). W roku 1149 ojcowie założyli klasztor. Najstarszy zachowany dokument dotyczący tutejszego opactwa pochodzi z 1276 roku i dotyczy zwolnienia mieszkańców ze zobowiązań wobec księcia. Immunitet był ponownie zatwierdzany przez Władysława Łokietka w 1331 i Kazimierza Wielkiego w 1358 roku. Fundacje opactwa potwierdzała bulla papieża Eugeniusza IV z 26 czerwca 1441 roku. Pierwsi zakonnicy i mniszki wraz z opatem Niemcem Wosolanusem (zm. 1179) zamieszkali w Brzesku. Po 1160 roku zakonnice przeniosły się na Zwierzyniec koło Krakowa. W 1441 roku tutejszemu opatowi podlegały klasztory w Witowie, Nowym Sączu, Zwierzyńcu, Imbramowicach, Busku, Krzyżanowicach i Płocku. Klasztor hebdowski był pierwszym na ziemiach polskich i stanowił opactwo polskiej cyrkarii norbertańskiej. W pierwszej połowie XV wieku doszło do konfliktu między opatem z Buska a biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim. Przyczyną była chęć uwolnienia się norbertanów od zwierzchnictwa biskupów krakowskich. Opat spędził rok w biskupim więzieniu. Zakonnicy nie prowadzili duszpasterstwa parafialnego ale zorganizowali szkołę przyklasztorną, posiadali księgozbiór oraz archiwa. Po likwidacji zakonu w wyniku kasaty w 1819 roku Samuel Bogumił Linde wywiózł z Hebdowa część biblioteki, a jego dobra przeszły pod zarząd Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu[5]. Reszta zbiorów zaginęła, a archiwum uległo rozproszeniu. Od 1832 roku w kościele klasztornym księża diecezjalni prowadzą duszpasterstwo, a od 1949 w parafii pracują księża pijarzy. Według publikacji Antoniego Kraszowskiego z 1752 roku, do połowy XVIII wieku w kronikach klasztornych były wzmianki o 38 opatach. Pośród nich byli: Melchior Olszewski – sekretarz króla Zygmunta Augusta; Jordan z Zakliczyna; Gotard Tyzenhauzen – późniejszy biskup smoleński; Ludwik Stępkowski powołany na biskupstwo kamienieckie; Erazm Kretkowski; Aleksander Trzebiński – podkanclerzy koronny Władysława IV; Tomasz Leżeński – późniejszy biskup płocki oraz Michał Wilkowski. Opatem klasztoru był także Józef Andrzej Załuski, założyciel słynnej biblioteki w Warszawie. Od 1748 roku opatem był Józef Łaszcz, a zaraz po nim Franciszek Zborowski. W latach 1753-1760 Krzysztof Dobiński, sufragan łowicki. Po nim od 1771 roku opatem był kanclerz Młodziejowski. W latach 1780-1791, ostatnim komendatoryjnym opatem był eksjezuita Karol Wyrwicz. Po nim byli jeszcze mianowani: Ignacy Pokubiato, Grzegorz Zacharjaszewicz i ksiądz Bystrznowski. Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny konsekrowany 31 maja 1678 roku przez biskupa Mikołaja Oborskiego. Jeden z kościelnych dzwonów nosił datę 1108 rok. W podziemiach znajdują się sarkofagi i trumny zmarłych zakonników i opatów norbertańskich. Kościół murowany, orientowany, dach dwuspadowy z sygnaturką. Wczesnogotycki korpus świątyni przebudowany w latach 1692–1727 na trójnawowy typu bazylikowego[7]. Przed 1664 rokiem do fasady zachodniej o cechach średniowiecznych zostały dobudowane dwie czworoboczne wieże oraz od strony południowej murowane zabudowania klasztorne. Hełmy wież zostały odrestaurowane po pożarze w 1859 roku. Po stronie wschodniej na przedłużeniu prezbiterium w latach 1692–1727 dobudowano na planie kwadratu kaplicę oratoryjną z trzema apsydami zdobioną freskami Andrzeja Radwańskiego Kaplicę przykryto kopułą z latarnią. Nawa główna nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami na gurtach, nawy boczne nakryte sklepieniem krzyżowym. W nawie południowej odsłonięto XVII-wieczną polichromię.

Czytaj więcej

Mapa:

Sanktuaria w pobliżu: