Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej w Kielcach
Plac Najświętszej Maryi Panny 3, 25-010 Kielce
Sanktuarium Maryjne
UDOSTĘPNIJ
ZAPISZ
5
Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej w Kielcach
Fasada
Źródło: wikimedia Commons
Źródło: Wikimeda Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Dzwonnica nocą z bazyliką w tle
Źródło: Wikimedia Commons
Gotycki tryptyk - wnętrze bazyliki
Źródło: Wikimedia Commons
O sanktuarium:
Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – barokowa świątynia, z pozostałościami stylu romańskiego, zlokalizowana w centrum Kielc na „Wzgórzu Zamkowym”, jeden z najcenniejszych zabytków miasta. Obecnie kościół, dzwonnica oraz wieże sąsiedniego Pałacu Biskupów Krakowskich górują nad niską zabudową śródmieścia. Świątynia, kaplica ogrójcowa z 1760 r. oraz dzwonnica z połowy XVII w. jako zespół katedralny zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych. W budynku znajduje się wiele zabytków ruchomych m.in. ołtarze, kielichy, monstrancje. Część z nich jest umieszczona w skarbcu i aby go zwiedzić należy wcześniej umówić się na wizytę[2]. Zabytkiem są organy zbudowane w 1912 r. przez firmę Riegera, natomiast szafa organowa pochodzi z XVIII wieku.
Ważne daty z historii katedry:
1171 – bp krakowski Gedeon ufundował niewielki kościół w stylu romańskim. Według Jana Długosza świątynia wzniesiona z ciosów kamiennych posiadała dwie przylegające do prezbiterium wieże.
1213 – bp krakowski Wincenty Kadłubek przeniósł istniejącą od XI wieku parafię z kościoła św. Wojciecha do kolegiaty przy jednoczesnym poświęceniu świątyni.
1244 – przypuszczalne spalenie kolegiaty przez księcia Konrada mazowieckiego.
po 1244 – odbudowa świątyni i prawdopodobnie wymiana posadzki z ornamentowanych płytek ceramicznych.
1260 – zniszczenie kolegiaty przez Tatarów.
1295 – po odbudowie ze zniszczeń, Kielce otrzymały przywilej na obwarowanie miasta (także kolegiaty).
1514 - bp Jan Konarski dobudował kamienną zakrystię.
1583 – bp krakowski Piotr Myszkowski ukończył przedłużanie nawy w kierunku zachodnim. Kościół zaczął przybierać formę krzyża, którego ramię poprzeczne stanowiły wieże z małymi nawami bocznymi.
ok. 1600 – Wojciech Piotrowski, audytor sądu biskupiego (krakowskiego) ofiarował kościołowi obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Łaskawej.
1632-1635 – okres prac budowlanych przy prezbiterium i przedłużaniu naw. Zbudowano nawy boczne. Utworzenie nowego wejścia do budynku od strony północnej oraz wykonano marmurowe portale. Portal zachodni ufundował Jan Albrecht Waza.
1636 – ks. Stanisław Pancerius ufundował sukienkę z klejnotami, zdobiącą obraz Matki Boskiej Łaskawej.
1642 – erygowano Arcybractwo Różańcowe.
1647 – sprowadzono z katedry wawelskiej w Krakowie renesansowy ołtarz, który w XVIII wieku został przeniesiony z Kielc do Bodzentyna (znajduje się tam do dziś).
1710 – budowa ołtarzy św. Jana Kantego i św. Antoniego.
1719 – bp krakowski Kazimierz Łubieński wydał polecenie rozbiórki dwóch średniowiecznych wież i rozpoczęcie prac nad przebudową kościoła. Jego ideę kontynuował brat Bogusław wraz z ks. kanonikiem Weysem. Wyrównano wysokość sklepień, ujednolicono wygląd naw bocznych, poszerzono i wydłużono prezbiterium dobudowując od południa zakrystię, a od północy kapitularz ze skarbcem; obłożono część zewnętrznych murów ciosem kamiennym ze starego romańskiego kościoła.
10 kwietnia 1728 – konsekracja kolegiaty oraz połączenie jej krytym przejściem z Pałacem Biskupów Krakowskich i kościołem św. Trójcy.
1730 – Szymon Czechowicz, artysta malarz, namalował obraz Matki Boskiej Wniebowziętej – centralną część ołtarza głównego.
1726-1765 – krakowscy rzeźbiarze wykonali ołtarz główny oraz większość ołtarzy bocznych, ławki, ambony i loże biskupie.
1793 – pierwsze, a zarazem ostatnie przed rozbiorami obrady Sejmiku Ziemskiego woj. Sandomierskiego, które wcześniej odbywały się w opatowskiej kolegiacie.
1805 – kolegiata podniesiona do godności katedry.
1818 – powrót do tytułu kolegiaty z dodatkiem "insignis".
1827 – Jan Paweł Woronicz, bp krakowski rozebrał okalające kościół mury oraz kryty korytarz prowadzący do pałacu.
1850 – ks. Majerczak zarządził wyzłocenie kościelnych ołtarzy.
1869-1872 – bp krakowski Majerczak i jego następca Tomasz Kuliński (od 1882 r. bp kielecki) przeprowadzili gruntowne prace budowlane według projektu Franciszka Ksawerego Kowalskiego. Przebudowie uległy dzwonnice, wzniesiono nową sygnaturkę oraz elewację zachodnią i szczyt wschodni kościoła, dzięki czemu nabrał barokowego wyglądu. We wnętrzu dotychczasową kaplicę chrzcielną zamieniono na kruchtę, oddzielając ją od nawy północnej przepierzeniem oraz położono nową posadzkę z marmurów słopieckich i brudzkowskich.
1870 – rozebranie dalszej części krytego korytarza, prowadzącej do kościoła św. Trójcy.
1873 – wydzielenie z diecezji krakowskiej nowej diecezji kieleckiej, której centrum była kielecka kolegiata.
1883 – kolegiata ponownie podniesiona do godności katedry.
1892 – Tomasz Kuliński (bp kielecki) przeprowadził gruntowny remont katedry. Usunięto zewnętrzne tynki, zstępując je nowymi o szlachetnej fakturze, przebudowano gzymsy i ozdobiono metodą sztukateryjną sklepienia w pierwszych trzech przęsłach naw. Podwyższono poziom ołtarza głównego. Antoni Strzałecki wraz z braćmi ozdobił świątynię polichromią.
1894-1895 – na przedłużeniu nawy północnej, wzniesienie kaplicy Pana Jezusa kosztem kapitularza.
1898 – krakowscy artyści Stefan Matejko, Franciszek Bruzdowicz, Kasper Żelechowski, Leonard Strojnowski i kierujący pracami Piotr Niziński pokryli wnętrza katedry polichromią.
1912-1914 – zainstalowano nowe organy, przebudowano chór muzyczny, sklepienia prezbiterium oraz położono w nim nową polichromię. Przemalowanie kaplicy Pana Jezusa (Franciszek Nowakowski).
1939 – pokryto część dachu świątyni blachą miedzianą.
1945-1948 – pokryto resztę dachu oraz wybito od południa nowe wejście i przyozdobiono je marmurowym portalem.
1949 – wzmocnienie absydy prezbiterium.
1950-1951 – konserwacja polichromii.
1953 – odnowiono ambonę i odnowiono ołtarz św. Jana Kantego.
1955 – przyozdobienie świątyni Tryptykiem Łagiewnickim.
28 września 1971 – uroczyste obchody 800-lecia świątyni. Nadanie jej honorowego tytułu bazyliki mniejszej oraz udostępnienie turystom skarbca i podziemia katedralnego.
1982 – bazylika katedralna uznana za Ogólnodiecezjalne Sanktuarium Maryjne.
1984-1986 – umieszczenie pamiątkowych tablic poświęconych ofiarom i uczestnikom ostatnich zmagań o utrzymanie i odzyskanie wolności w latach 1939-1945.
1990-1991- rozpoczęto prace przy urządzaniu pl. Jana Pawła II oraz odnowiono zewnętrzne lica ścian bazyliki katedralnej.
3 czerwca 1991 – koronacja obrazu Matki Boskiej Łaskawej przez papieża Jana Pawła II.
2007 – modernizacja pl. Jana Pawła II oraz budowa nowego ołtarza na tym placu, wymiana pokrycia dachowego świątyni.
Mapa:
Sanktuaria w pobliżu:
Odpust parafialny za 111 dni
piątek, 15 sierpnia 2025