Holybreak - Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Zwróconej

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Zwróconej

58-200 Bobolice

Sanktuarium Maryjne

UDOSTĘPNIJ

ZAPISZ

O sanktuarium:

Reliktem budowli z 1447r. jest tablica erekcyjna z datą i herbami Reibnitzów i Stoschów, wmurowana w przyporę prezbiterium. Nie wiadomo, kiedy ją tu umieszczono- czy podczas budowy obecnego kościoła, czy w czasie rozbiórki starego (który funkcjonował na pewno aż do początku XVII w.). Ciekawostką jest sposób zapisu daty- w XV w. krój cyfr arabskich nie był jeszcze ostatecznie ustalony, m. in. Zmienił się kształt cyfry „4”, którą wcześniej zapisywano jako „pół ósemki”. Tu zastosowano w jednej dacie dwa różne kroje czwórki, co zmyliło wielu badaczy dziejów świątyni- datę odczytywano zwykle jako „1497” i wiązano z budową obecnego kościoła. Jednak w takim wypadku nie miałoby żadnego uzasadnienia umieszczenia na tablicy herbu Stosch. Z późnogotyckiej świątyni z przełomu XV i XVI wieku zachowały się mury zewnętrzne z przyporami, z wyjątkiem zbudowanej od nowa północnej ściany nawy i zupełnie przebudowanej fasady. Nieliczne detale architektoniczne z tego okresu to zamurowany piaskowcowy portal w południowej ścianie prezbiterium, maswerk w okienku obok klatki schodowej i fragment portalu (nadproże), umieszczony wysoko na południowej ścianie korpusu. W południowym przedsionku przetrwało gotyckie sklepienie krzyżowo- żebrowe. Wymiary kościoła są następujące: długość- 58 m (w tym prezbiterium- 23 m), szerokość- 19 m, wysokość-(od posadzki do szczytu sklepień)- ponad 25 m. Budowa świątyni w Bobolicach (parafia w Zwróconej) rozpoczęła się zapewne około 1730 r. i trwała do listopada 1736r. Prac doglądał osobiście ksiądz Zinneburg, który zaangażował wybitnych artystów śląskich. Możemy tak sądzić jedynie na podstawie efektu, gdyż nie znamy nazwiska architekta ani większości spośród twórców wystroju świątyni. Zdecydowano się na barokizację, połączoną z całkowitą zmianą aranżacji wnętrza, przede wszystkim w odniesieniu do korpusu, gdzie ze względu na stan budowli wiele prac i tak trzeba było wykonać od nowa. Zrezygnowano z gotyckiego układu trójnawowego na rzecz jednej, obszernej nawy, podzielonej na dwa wyraźnie wyodrębnione przęsła o centralizującym charakterze. W związku zburzono istniejące już zapewne filary międzynawowe, zamurowano gotyckie okna i wykuto nowe (m.in. okna o wykroju czworoliścia w górnej części ścian). Zmieniono też kształt zamknięcia prezbiterium z trójbocznego na prosty, co osiągnięto wymurowując ściankę działową, która odcina sześcioboczne wnętrze we wschodniej części świątyni. Urządzono tu dwukondygnacyjną zakrystię, zaś przestrzeń ponad nią pozostawiono niewykorzystaną. Nawę i prezbiterium nakryto sklepieniami żaglastymi (wschodnią część prezbiterium - kolebkowym), które wspierają się na zdwojonych gurtach i filarach przyściennych. Wszystkie te prace odbyły się jednak w przestrzeni wyznaczonej przez mury gotyckiej budowli. Dlatego zaskakująca jest północna ściana korpusu, wybudowana w całości w XVIII w. i różniąca się zdecydowanie od pozostałych- pozbawiona przypór, wzniesiona z kamienia (pozostałe są, poza partiami cokołowymi, ceglane) i nieotynkowana. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego tak się stało. Nasuwają się dwa wytłumaczenia: albo uznano od razu, że stan nadwątlonej przez czas i rozbiórki ściany nie pozwala na jej wykorzystanie, albo to samo okazało się w bardzo drastyczny sposób i stara ściana runęła podczas prac budowlanych. Była to ostatnia poważna przeszkoda na długiej drodze do zakończenia budowy. W 1736 roku zakończono zasadniczy etap przebudowy, lecz jeszcze przez kilka dziesięcioleci stopniowo wyposażano i wykonywano nowe, zgodnie z duchem epoki. W 1753 roku dobudowano barokowy przedsionek (data w kluczu portalu), a w 1780 roku przebudowano fasadę, nadając jej ostateczny wygląd - nadbudowano dwie wieże i nakryto je barokowymi hełmami (źródło: sanktuariumbobolice.maszt.pl).

Czytaj więcej

Mapa:

Sanktuaria w pobliżu: