Sanktuarium Santa Maria del Monte (Varese)
Via Cardinale Federico, VareseSanta Maria del monte
Sanktuarium Maryjne
UDOSTĘPNIJ
ZAPISZ
6
Sanktuarium Santa Maria del Monte (Varese)
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
O sanktuarium:
Sanktuarium Santa Maria del Monte znajdujące się w Varese, w wiosce Santa Maria del Monte, to starożytne miejsce kultu maryjnego, którego początki sięgają V w. n.e., następnie przebudowywane w okresie romańskim i w XVII w., które dziś stanowi piętnasta kaplica Sacro Monte w Varese. Należy do grupy dziewięciu Świętych Gór Piemontu i Lombardii, wpisanych w 2003 roku przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa ludzkości. Jest siedzibą parafii o tej samej nazwie.
Według legendy, opowiedzianej przez freski znajdujące się wewnątrz sanktuarium, w IV wieku św. Ambroży w podziękowaniu za zwycięstwo nad arianami, które miało miejsce w tym miejscu, zbudował skromną kaplicę. Wykopaliska archeologiczne przeprowadzone w 2013 roku w romańskiej krypcie oraz w korytarzu pod ołtarzem sanktuarium odsłoniły pozostałości ścian i podłóg poprzedniego kościoła z V wieku. Pergamin datowany na 8 czerwca 922 r., zachowany w Archiwum Państwowym w Mediolanie, po raz pierwszy mówi o „kościele Santa Maria sopra Vellate”.
Pewne jest istnienie sanktuarium z epoki karolińsko-ottońskiej, którego apsydalne prezbiterium schodzi do nas i stanowi obecną kryptę, obecnie ozdobioną późnogotyckimi freskami. W epoce romańskiej budowlę powiększono w kierunku zachodnim i wzniesiono nad istniejącym wcześniej kościołem w celu wykorzystania prezbiterium jako krypty, z towarzyszącą mu klatką schodową. Wokół sanktuarium stopniowo skupiała się wioska, w której znajdowały się domy dla księży i pracujących tam świeckich oraz schroniska dla pielgrzymów.
Z tego okresu pochodzi także czternastowieczna statua Madonny del Monte, dzieło szkoły kampiońskiej, która dzisiaj wygląda na otuloną cenną szatą i tak wygląda od co najmniej XVII wieku, zgodnie z powszechnym zwyczajem. Jednak pod tym aparatem znajduje się posąg przedstawiający Marię na tronie z Dzieciątkiem Jezus.
Sanktuarium, obecnie niewystarczające dla pielgrzymów, zostało przebudowane w stylu renesansowym w 1472 roku z woli księcia mediolańskiego Galeazzo Marii Sforzy, według projektu architekta Bartolomeo Gadio, przyjmując układ z trzema nawami i trzema absydami, rozmieszczonymi w triconchu. Późniejsza rozbudowa zaowocowała przedłużeniem nawy głównej w stronę wejścia.
Dziś dowodem renesansowej przebudowy jest portal wejściowy z tzw. Porta Sforzesca, na którym widnieje herb książęcy (wąż z orłem w ćwiartce) oraz skrót inicjałów księcia Franciszka II w tympanonie koronującym ( FR~° . II° SFR~ª. DV~e. Francesco II Sforza Duce (=książę)
Jeszcze w drugiej połowie XV w. błogosławione Katarzyna da Pallanza i Giuliana da Busto Arsizio, późniejsze założycielki Zakonu Pustelników Ambrozjańskich, udały się do przylegającej do sanktuarium pustelni, aby prowadzić życie modlitewne; za ich przykładem poszli inni młodzi ludzie. W 1474 roku papież Sykstus IV zezwolił wspólnocie na budowę klasztoru, a 10 sierpnia 1476 roku zakonnice przyjęły welon.
Już wkrótce po XV-wiecznej przebudowie sanktuarium nastąpił duży napływ artystów z okolic Mediolanu, którzy zajmowali się tworzeniem aparatury dekoracyjnej. Wśród nich – jako przedstawicieli znakomitych warsztatów rzeźbiarskich, działających od drugiej połowy XV do pierwszej połowy XVI wieku na terenie Mediolanu – nie sposób nie wspomnieć mistrza z Trognano, autora drewnianych paneli zdobiących główną ołtarz oraz Andrea da Milano, autor wciąż znajdującej się w sanktuarium grupy rzeźb przedstawiającej Pokłon Trzech Króli. Inne dzieła i wyposażenie liturgiczne, należące dawniej do sanktuarium, zachowały się w Muzeum sanktuarium, zwanym także Muzeum Baroffio.
Pod koniec XVI wieku ambrozjańscy Romici promowali budowę na terenie krużganków kilku kaplic poświęconych Męce Pańskiej, wypełnionych polichromowanymi posągami.
Na początku XVII wieku pomysł szlaku, który mógłby łatwo połączyć równinę Varese z sanktuarium, popchnął ojca kapucyna Giovanniego Battisty Aguggiari, który zaangażował w przedsięwzięcie kilka szlacheckich rodzin mediolańskich i rozszerzył zbiórkę na wspólnoty wiernych z wielu krajów na dużym obszarze. W 1604 r. założono Fabbrica del Ss. Rosario pod auspicjami kardynała Federigo Borromeo i jego delegata na świętą górę, arcykapłana Alessandro Mazenty, w celu nadzorowania prac budowlanych i dekoracyjnych kaplic i sanktuarium, które ukończono w 1698 r. .
Wnętrze ma dziś barokowy wygląd, jaki nadano mu w XVII wieku. Do sanktuarium powoływano artystów działających także w innych Górach Świętych, takich jak Giovanni Mauro della Rovere znany jako Fiammenghino (autor fresków w nawach bocznych) i bracia Prestinari (prawdopodobni autorzy drewnianej grupy „Prezentacji Jezus w świątyni”).
Ołtarz Główny przedstawia piętnastą tajemnicę różańca, koronację Madonny. Został zbudowany w 1662 roku z posągami autorstwa Giuseppe Rusnatiego z Gallarate dzięki hojności hrabiego Giacomo Simonetty; fronton z 1894 r. jest dziełem Pogliaghiego. Centralna kopuła jest ozdobiona freskami autorstwa Francesco Bianchi i Giuseppe Baroffio.
W lewej nawie znajduje się barokowa kaplica Addolorata, zbudowana przez opata Martignoni (1681). Na ołtarzu ołtarz autorstwa Legnanina przedstawia „Chrystusa błogosławionego przez Dziewicę przed Kalwarią”. Do sanktuarium przylega kaplica, w której znajdują się szczątki błogosławionych Giuliany i Katarzyny, ozdobiona skomplikowanym cyklem fresków autorstwa Antonio Busca.
Dzwonnicę zbudowano z kamienia i cegły według projektu wybitnego architekta z Varese Giuseppe Bernascone w latach 1598-1600.
W sanktuarium znajdują się neoklasyczne organy z 1831 r., dzieło Luigiego Maroni Biroldiego, odrestaurowane przez Pietro Talamonę w 1871 r. i Vincenzo Mascioniego w 1989 r.
Mapa:
Sanktuaria w pobliżu:
